De komende decennia staan in het teken van omvangrijke en steeds sneller op elkaar volgende transities zoals: de energie- en grondstoffentransitie, digitalisering, en de verschuiving van produceren naar het leveren van diensten. Andere uitdagingen zijn bijvoorbeeld internationalisering en sociale innovatie. Deze transities vormen een uitdaging, maar zijn ook een economische kans waarop Oost-Nederland kan inspelen om haar concurrentiepositie te versterken.
Voor een sterke economie moeten bedrijven meebewegen en de transities en kansen benutten, wat aanzienlijke investeringen vergt. Veel bedrijven zetten op zichzelf grote stappen om de transities op te pakken. Grote bedrijven hebben hier de middelen voor en kleine bedrijven zijn juist erg wendbaar. Voor het gevestigd mkb, dat kenmerkend is voor de regio Oost-Nederland, is het een grotere uitdaging. Voor deze bedrijven is het minder makkelijk om financiële middelen en personeel vrij te maken voor de snel op elkaar volgende ontwikkelingen ingegeven door deze transities. Oost-Nederland wil deze ondernemers uitdagen en ondersteunen om sneller te innoveren en meer inkomsten te halen uit nieuwe producten en processen én aan te laten sluiten op de kennisinfrastructuur. Dit kan bijvoorbeeld in samenwerking met overheid, onderwijs, ondernemers en burgers (de quadrupel helix).
De kracht van Oost-Nederland ligt hierbij in de samenwerking tussen de verschillende expertises (crossovers). Voorbeelden zijn de landbouw- en eiwittransitie, de verschuiving naar meer gepersonaliseerde zorg tot schone, duurzame materialen voor een circulaire economie. We gaan het EFRO-geld dus inzetten op deze cross-overs. In de overtuiging dat we daar het verschil kunnen maken bij het leveren van oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen waar we mee te maken hebben.
De crossovers waar we ons in het Programma EFRO 2021-2027 in Oost-Nederland op richten bevinden zich op het snijvlak van:
Deze komen overeen met de belangrijkste samenwerkingsvormen, kennishubs en ‘valleys’ in Oost-Nederland, zoals Health Valley, Food Valley, CIRCLES, KIVI en de Cleantech Regio. Door hiervan gebruik te maken kunnen crossovers ook de kloof tussen bedrijven en kennisinstellingen verkleinen waarbij de innovatie wordt verbonden met maatschappelijke uitdagingen.
Het Programma EFRO 2021-2027 Oost-Nederland (EFRO Oost) subsidieert die innovaties die een bijdrage leveren aan het oplossen van de maatschappelijke uitdagingen en tegelijkertijd de regionale economie van Oost-Nederland versterken. Innovatie is een proces dat via verschillende ontwikkelingsfasen toewerkt naar het op de markt brengen van nieuwe producten of diensten.
Er zijn negen verschillende fasen - Technology Readiness Levels (TRL) - te onderscheiden vanaf het basisidee (fase 1) tot en met marktintroductie (fase 9). EFRO Oost stelt geld beschikbaar voor innovaties die zich bevinden tussen TRL 4 tot en met TRL 8.
Van implementatie en test prototype tot aan marktintroductie. In de TRL-fases tot en met 6 worden subsidies vaak als instrument ingezet.
Naast subsidies kan het verstrekken van leningen een goede optie zijn. Hierbij komt het uitgeleende geld weer terug zodat het opnieuw beschikbaar komt voor nieuwe leningen. Dit geldt zowel voor startups in de vroege fase als verder gevorderde innovaties in hogere TRL-fases. Producten zitten dan dichter bij marktintroductie. Dit houdt dus in dat ondernemingen sneller omzet en winst kunnen maken uit de innovatie. In het Programma EFRO 2021-2027 zetten we daarom ook geld weg via financieringsinstrumenten.
De focus op de cross-overs én de noodzakelijke bijdrage aan de energietransitie in Oost-Nederland, is uitgewerkt in twee prioriteiten. Binnen iedere prioriteit staan twee actielijnen centraal. In 2024 is hier een derde prioriteit, Platform voor Technologische Strategieën (STEP) aan toegevoegd. Hierbij zet EFRO Oost in op technologieën die schoon zijn, zuinig omgaan met grondstoffen en geen extra CO₂ uitstoten.
Voor een sterke economie moeten bedrijven kunnen bijblijven bij de grote internationale transities en kansen benutten. Een slimmer Oost-Nederland vraagt daarom om innovatieve ondernemers en een krachtig mkb. Het mkb is goed vertegenwoordigd in Oost-Nederland, maar juist voor deze bedrijven is het lastig te innoveren en kennis om te zetten in winst (valoriseren). Daarnaast is er nog niet altijd aansluiting tussen het mkb en de kennisinstellingen, terwijl deze aansluiting nodig is om het valorisatie- en innovatiepotentieel van de regio ten volste te benutten. Het Programma EFRO 2021-2027 Oost-Nederland zet daarom in op het aansluiten van het mkb op de kennisinfrastructuur en ondersteuning bij valorisatie.
Het Programma EFRO 2021-2027 Oost-Nederland richt zich op de doelstelling:
Dit betekent inzet op innovatie op het snijvlak van:
Waarbij partijen komen tot nieuwe oplossingen, producten en toepassingen die bijdragen aan de (maatschappelijke) transities in Oost-Nederland.
Er zijn op voorhand geen partijen uitgesloten van deelname*. De belangrijkste doelgroepen binnen deze specifieke doelstelling zijn:
*Per openstelling kan sprake zijn een verbijzondering van deze doelgroepen. Bekijk hiervoor de dan geldende voorwaarden.
Door innovatie, demonstratie en acceptatie van slimme oplossingen in de energietransitie. Oost-Nederland voelt de dringende noodzaak van de klimaatverandering en draagt op verschillende manieren bij aan een overgang naar een groenere economie. De regio is ambitieus in deze transitie; zowel de provincie Overijssel als Gelderland wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Oost-Nederlandse bedrijven kunnen hier met slimme oplossingen in de energietransitie een belangrijke bijdrage aan leveren.
Met het versnellen van de energietransitie geeft Oost-Nederland ook invulling aan de Green Deal in de regio. Deze Innovaties leiden daarnaast bij toepassing vaak tot reductie van de CO2-uitstoot. Daarmee dragen deze innovaties (indirect) ook bij aan een schonere lucht. Binnen Prioriteit 2 richt het programma zich op ontwikkeling en demonstratie, uitrol en acceptatie van toepassingen die de energietransitie versnellen. Het gaat om nieuwe oplossingen, producten en toepassingen van hernieuwbare energiebronnen en slimme energiesystemen & opslagmogelijkheden, die bijdragen aan de energietransitie in Oost-Nederland.
Het Programma EFRO 2021-2027 Oost-Nederland richt zich op de doelstellingen:
Er zijn op voorhand geen partijen uitgesloten van deelname. De belangrijkste doelgroepen binnen deze specifieke doelstelling zijn:
Marktgerichte innovatie in samenwerking van mkb met elkaar, met grootbedrijf en/of met kennisinstellingen.
Voorbeelden onder deze actielijn zijn:
Marktgerichte innovatie door middel van (gedeelde) test- en demonstratiefaciliteiten
Voorbeelden onder deze actielijn zijn:
Mede door de geopolitieke ontwikkelingen en de uitdagingen op het gebied van klimaat en energie heeft de Europese Commissie een pakket met maatregelen getroffen, gebundeld onder de STEP-verordening.
EFRO Oost benut deze gelegenheid om nog meer in te zetten op projecten die bijdragen aan de overgang naar een duurzamere economie. Hieronder vallen initiatieven gericht op het verbeteren van energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en circulaire economie. Dit kan worden bereikt met technologieën die schoon zijn, zuinig omgaan met grondstoffen en geen extra CO₂ uitstoten, die bijdragen aan de groene transitie (economie) in de regio.
De prioriteit STEP richt zich op activiteiten op TRL 4 tot en met 9.
Er zijn op voorhand geen partijen uitgesloten van deelname*. De belangrijkste doelgroepen binnen deze specifieke doelstelling zijn:
*Per openstelling kan sprake zijn een verbijzondering van deze doelgroepen. Bekijk hiervoor de dan geldende voorwaarden.
Voor het programma stelt de EU € 82 miljoen beschikbaar, het Rijk € 23 miljoen en de provincies Gelderland en Overijssel samen € 21 miljoen. Ook wordt een eigen bijdrage van de projecten verwacht.
In de jaren 2022 tot en met 2026 wordt het budget beschikbaar gesteld. Dit met regelmatige openstellingen door de jaren heen. Meer informatie over de geldende openstellingen vindt u onder het tabblad “Aanvragen”.
| Europa | Cofinanciering Rijk en de provincies Gelderland en Overijssel | Cofinanciering privaat | Totaal | |
|---|---|---|---|---|
| Prioriteit 1. | 56,4 | 30,3 | 68,9 | 155,6 |
| Prioriteit 2. | 9,7 | 4 | 10,1 | 24 |
| Prioriteit 3. | 15,7 | 9,6 | 16,5 | 41,7 |
| Totaal | 81,8 | 43,9 | 95,5 | 221,3 |
De RIS3 geeft aan waar het innovatief vermogen van de regionale economie ligt – de sterktes en kansen – en schetst een duidelijke koers voor de periode tot en met 2027. De RIS3 vormt de basis voor het programma EFRO Oost 2021-2027.
